Экологиялық бағдарлама

Жобаны ұйымдастырушылар мен орындаушылар:
«"Сәби" Жеке қайырымдылық Қоры» коммерциялық емес ұйымы,
Орталық Азия экологиялық зерттеулер институты

Мақсаты:
Популяцияның қысқару себептерін анықтау және популяцияны сақтау, зерттеу, өсіру
және ветеринариялық сүйемелдеу жөніндегі жұмысты ұйымдастыру мақсатында Каспий
итбалығының популяциясына кешенді зерттеулер жүргізу

Іске асыру мерзімі:
2019 жылдан бастап. Тұрақты жұмыс істейтін жоба

Жобаның сипаттамасы:
Каспий итбалығы - әлемдегі ең кішкентай итбалық, Каспий теңізінің эндемигі. Бұл бірегей
түр жойылып кету шегінде: соңғы 100 жылда оның популяциясы 90% - ға қысқарды.
"Сәби" қайырымдылық Қоры Орталық Азия экологиялық зерттеу институтымен бірге
2019 жылы Ақтау қаласында Каспий итбалығын зерттеу және оңалту орталығын ашты.
Орталық ауру және жарақаттанған итбалықтарды емдеумен, оңалтумен және сау
жануарларды олардың мекендейтін ортасына – Каспий теңізіне шығарумен айналысатын
болады. Алғашқы медициналық көмек көрсету бойынша мамандар командасынан басқа,
бұл жұмысқа ветеринар-дәрігерлер, зоологтар, экологтар, еріктілер тартылады.
Осы мақсатта біз тірі және өлі жануарлардың үлгілерін іріктеуді жүргізетін боламыз және
табиғат қорғау міндеттерін шешу үшін мүдделі ұйымдардың жоғары оқу орындары
пайдалана алатын деректер банкін қалыптастырамыз. Атап айтқанда, генетикалық,
микробиологиялық, токсикологиялық және басқа да зерттеулер жүргізу үшін үлгілер
іріктелетін болады.
Итбалықтарды құтқарумен байланысты оңалту мен емдеуден басқа Каспий итбалығын
және оның мекендеу ортасын зерттеу жөнінде ғылыми зерттеулер жүргізілетін болады.
Жоспар бойынша: халықаралық ынтымақтастық орнату, сондай-ақ жергілікті
тұрғындармен жұмыс істеу және хабардарлықты арттыру.
Орталықтың Орталық Азия экологиялық зерттеулер институтымен бірлесіп зерттеу және
мониторинг бағдарламалары итбалықтардың популяциясы туралы мәліметтерді жинап
қана қоймай, олардың тіршілік циклін жақсы зерделеуге мүмкіндік береді, сондай-ақ
жануарларды барынша азайту үшін жануарларға антропогендік қызметтің әсерін
төмендету жөніндегі бірқатар ғылыми негізделген шараларды әзірлеуге мүмкіндік береді.

Жобаның міндеттері:
Аэрофототүсіруді, теңіз кемесін және жаяу маршруттық зерттеулерді пайдалана отырып
итбалықтар популяциясының репродуктивтік қабілетін бағалау.
Итбалықтардың тіршілік ортасы мен ағзасына сыртқы физикалық факторлардың әсерін
зерттеу.
Теңіз түбі мен биоттың ластану дәрежесін, сондай-ақ ластану дәрежесінің вариативтілігін
анықтау мақсатында бақылау пункттерінде су түбі шөгінділеріне зертханалық зерттеулер
жүргізу.
Каспий итбалығының азықтық базасын (майшабақтан шаяндарға дейін), сондай-ақ
азықтық базаның уытты ластану дәрежесін толық масштабты зерттеу.
Теңіздің ластану деңгейінің өзгеруін айқындау мақсатында Каспий теңізі суларының
мониторингі.
Қоқыс газының әсері туралы теорияны растау мақсатында атмосфералық ауаның (H2S,
CO2 және т.б.) мониторингі.